Áramótakort tileinkað Guðrúnu H. Finnsdóttur

Frá árinu 1978 hefur Héraðsskjalasafnið gefið út jóla- eða áramótakort. Kort ársins 2017 er tileinkað Guðrúnu H. Finnsdóttur skáldkonu frá Geirólfsstöðum í Skriðdal.

Í byrjun ágúst 2017 afhentu systkinin Eva og Þór Hreinsbörn bréfasafn frá móðursystur sinni Valborgu Helgadóttur frá Geirólfsstöðum í Skriðdal. Í safninu voru meðal annars bréf sem Guðrún H. Finnsdóttir sendi frá Kanada til Berþóru Helgadóttur móður sinnar. Hér fyrir neðan birtist texti kortsins.

Guðrún H. Finnsdóttir (1884-1946)

Guðrún Helga Finnsdóttir fæddist á Geirólfsstöðum í Skriðdal 6. febrúar 1884. Foreldrar hennar voru Bergþóra Helgadóttir og Finnur Björnsson. Á heimilinu var góður bókakostur og er Margrét Sigurðardóttir, móðuramma Guðrúnar, sögð hafa átt þátt í hve stúlkan varð bókhneigð. Margrét átti sjaldgæfar bækur, samdi ættartölur fyrir marga og fékk dótturdóttur sína til að skrifa þær upp fyrir sig.

Guðrún flutti til Akureyrar 16 ára gömul og hóf nám í kvennaskóla þar í bæ haustið 1900. Hún hélt til hjá Guðrúnu Helgadóttur móðursystur sinni og Birni Jónssyni ritstjóra Stefnis. Á heimilinu kynntist hún Gísla Jónssyni, frá Háreksstöðum í Jökuldalsheiði, sem var prentari við blaðið.

Gísli og Guðrún gengu í hjónaband árið 1902 og stuttu síðar var ákveðið að flytja vestur um haf. Gísli fór á undan vorið 1903 en Guðrún varð eftir á Geirólfsstöðum með nýfæddan son sinn, Helga sem var á Geirólfsstöðum til átta ára aldurs, en Guðrún fór á eftir eiginmanninum til Kanada sumarið 1904.

Guðrún leit heimahagana ekki aftur augum fyrr en hjónin komu til Íslands á giftingarafmæli sínu árið 1927. Gæti þessi mynd verið tekin í þeirri ferð. Guðrún rifjaði heimsóknina upp í bréfi til Bergþóru móður sinnar í apríl 1929: „En næst þegar ég kem heim þá verð ég kannski bara andi, þá fer ég fram og aftur um Austurland á gæðingi og verð á hestbaki dag og nótt.“

Í tilskrifum til Geirólfsstaða kemur glöggt í ljós að hugurinn leitar gjarnan til Íslands. Grípum niður í bréf frá júnímánuði 1923 þar sem segir meðal annars að „þessa dagana eins og raunar alla tíð hvarflar hugurinn nú til Íslands. Þar er nú dagurinn langur og fagur núna og gullnar nætur og gaman væri að geta horft norður í íslensku vornóttina úr dimmu nóttunum hér.“

Guðrún og Gísli bjuggu lengst af við Banningstræti í Winnipeg. Þau eignuðust fimm börn sem öll komust til fullorðinsára og tóku próf frá Manitoba háskóla, nema ein stúlka sem dó barnung. Var sá missir mikið áfall fyrir fjölskylduna.

Guðrún skrifaði ritgerðir og smásögur sem birtust í ýmsum dagblöðum og tímaritum. Megnið af verkum hennar hverfðist um basl innflytjenda við að finna sér stað í nýju landi. Úrval smásagna eftir Guðrúnu birtist í ritinu Hillingalönd - fjórtán sögur árið 1938.

Guðrún var virk í kvennareglu Unitarian kirkjunnar og var formaður hennar árin 1927- 1928. Meðal verkefna sem hún tók þátt í var að koma á fót sumarbúðum fyrir fátæk börn. Árið 1916 var hún ein þeirra kvenna sem stofnuðu Félag Jóns Sigurðssonar sem var deild í kanadíska kvennasambandinu IODE (Imperial Order Daughters of the Empire eða reglu dætra heimsveldisins). Félagið starfaði að ýmsum velferðarmálum. Eftir lok fyrra stríðs var Guðrún í ritstjórn Minningarrits íslenzkra hermanna sem kom út árið 1923.

Guðrún var allvel þekkt meðal Íslendinga í Vesturheimi en hún var hógvær og vildi hvorki láta kalla sig skáld eða rithöfund og hélt því fram að „þessi hjáverk sín hefði hún gjört sér til hugarhægðar á andlegum tómstundum eða beinlínis fyrir ítrekaða þrábeiðni annara“.

Guðrún lést á heimili sínu þann 25. mars 1946. Fáum mínútum áður höfðu hjónin ráðgert að gefa út annað smásagnasafn eftir hana. Bókin kom út síðar það ár undir titlinum Dagshríðar spor - tólf sögur. Síðasta safnritið Ferðalok var gefið út á kostnað eftirlifandi manns hennar árið 1950. Það innihélt fyrirlestra og ræður eftir Guðrúnu auk erfiljóða og minningarorða um höfundinn.

------------------------

Þess má einnig geta að Guðrún hafði frumkvæði að því að íslenskar konur í Winnipeg stofnuðu sjóð sem síðar hlaut nafnið Minningarsjóður Austfirðinga vestan hafs. Efnt var til samskota meðal Austfirðinga í Vesturheimi og var sjóðurinn notaður til að styrkja nemendur til náms í eldri deild Húsmæðraskólans á Hallormsstað.

Hægt er að skoða öll jóla- og áramótakort safnsins á þessari síðu.